هوش مصنوعی به سرعت در حال ورود به عرصههای مختلف و ایجاد رونق در آنهاست. میتوان از کاربرد هوش مصنوعی در بانکداری به عنوان یکی از مهمترین عرصههای حضور آن نام برد.در این مقاله به بررسی عملکرد هوش مصنوعی در بانکداری و نحوه افزایش دقت، سرعت و امنیت در آن پرداختهایم. با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
کاربرد هوش مصنوعی در بانکداری
میتوان ادعا کرد که هوش مصنوعی در هر زمینهای که قدم میگذارد، بسیار پررونق عمل میکند. در مقالات قبلی به تاثیرات مثبت این کامپیوتر هوشمند، بر نجات جان و سلامت انسانها پرداختهایم.به عنوان مثال رشد هوش مصنوعی در تشخیص و درمان سرطان، به طور مستقیم با نجات زندگی بشر سروکار دارد.و از طرفی توسعه این فناوری در زمینههای صنعت کشاورزی و صنعت خودروسازی، بهطور غیرمستقیم، به بهبود سلامت جسم و روان انسان میپردازد.اما هوش مصنوعی نه تنها قادر به حفظ جان انسان است، بلکه میتواند از مال وی نیز صیانت کند.هوش مصنوعی در صنعت بانکداری، تحولآفرین عمل کرده است. اما قبل از اینکه به چگونگی این تحولات بپردازیم، توضیح متخصری از هوش مصنوعی ارائه میکنیم:
هوش مصنوعی چیست؟
هوش مصنوعی بر پایه رایانش ابری و کارتهای گرافیکی بنا شده است. دو شرکت Nvidia و AMD قویترین واحدهای پردازنده کارتهای گرافیکی(GPU) را در جهان تولید میکنند.جان مک کارتی، پدر هوش مصنوعی آن را اینگونه توصیف میکند:
هوش مصنوعی، علم و مهندسی ساخت ماشین های هوشمند، به ویژه برنامه های کامپیوتری هوشمند است.
در تعاریف دیگر، هوش مصنوعی را به منزله تبدیل یک کامپیوتر به ربات نیز شرح دادهاند. برای آشنایی بیشتر با این پدیده، مقاله هوش مصنوعی در صنعت را مطالعه نمایید.منظور از ربات، مجموعهای از کدهای برنامه نویسی شده است که کامپیوتر را قادر میسازد تا همانند انسان بیاندیشند و رفتار کند.به بیان دیگر هوش مصنوعی به معنای ایجاد ضریب هوشمندی (IQ) و ضریب احساسی (EQ) در کامپیوتر است.اولین بار در سال 1959، آرتور ساموئل، کامپیوتر را قادر ساخت تا بازی شطرنج را بیاموزد و انسان را شکست بدهد. این پروسه توسط یادگیری ماشین صورت پذیرفت.
یادگیری ماشین چیست؟
از یادگیری ماشین به عنوان زیرمجموعهای از هوش مصنوعی یاد میشود که باعث میشود تا کامپیوتر بدون دخالت انسان از دادههای مختلف بیاموزد.
یادگیری عمیق چیست؟
منظور از یادگیری عمیق، شبکهی عصبی مصنوعی است که همانند نحوه پردازش مغز انسان عمل میکند و میتواند حجم عظیمی از اطلاعات را طبقهبندی و مدلسازی کند.برای آشنایی بیشتر با یادگیری ماشین و یادگیری عمیق، مقاله یادگیری ماشین را مطالعه نمایید.
نقش هوش مصنوعی در بانکداری الکترونیکی
دنیای پرسرعت امروزی، کاغذبازیهای وقتگیر قدیم را پس میزند.تقریبا میتوان گفت که از دههی 1960 به بعد، شکل و شمایل بانکها تغییر یافت. چراکه تصور افراد از بانک و امورات بانکی دیگر به چهار دیوار ساختمان بانکی محصور نمیشد.چراکه به تدریج دستگاههای خودپرداز، کارتهای بانکی، بانکداری موبایلی، بانکداری الکترونیکی و انتقال پول در لحظه روی کار آمدند.
اما ضعف امنیتی به وجود آمده به دلیل افزایش انتقال اطلاعات مهم از طریق شبکه های مجازی، حملات سایبری و کلاهبرداری را نیز زیاد کرد.این وقایع نه تنها بر سود بانک ها تاثیر گذاشت، بلکه اعتماد مشتریان را هم کمرنگ کرد.به همین دلیل، هوش مصنوعی به دلیل توانایی در درک روابط پیچیده ریاضی و خودکار بودن فرآیند یادگیری و عملش، تبدیل به بخشی ضروری از دنیای مالی میشود.
رشد روزافزون دادههای بانکی، نیاز به امنیت و توان محاسباتی بالایی را میطلبد.به همین دلیل بسیاری از مراکز مالی، الزام استفاده از هوش مصنوعی در روند کاریشان را درک کردهاند و از آن بهره میبرند.بر اساس آمار، در حال حاضر 75 درصد از بانکهای جهان که مجموع داراییشان بیشتر از 100 میلیون دلار است، درحال استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین هستند.همانگونه که در مجامع تخصصی مالی بیان میشود، هوش مصنوعی در سه زمینه اداره پیشین (خدمات معمول بانکی)، اداره میانی (تشخیص کلاهبرداری و مدیریت ریسک) و اداره پسین (تعهد و پذیره نویسی) قابل استفاده است.
بهبود تجربه مشتریان از طریق کاربرد هوش مصنوعی و بانکداری
در این قسمت برخی از خدمات جدید بانک بر حسب هوش مصنوعی در دفتر پیشین بانک ها را مرور میکنیم.همانگونه که در بخش قبل اشاره شد، در این روزها، سرعت و امنیت در امورات بانکی حرف اول را میزند.از آنجایی که اداره پیشین بهطور مستقیم با مردم سرکار دارد، رقابت بر سر تولید برنامههای هوشمندی که تجربهی بهتری را برای مراجعان به وجود بیاورد بسیار تنگاتنگ است.نرم افزارهای هوش مصنوعی، از خستگی ذهنی و جسمی، تعطیلات، خطر خطای انسانی و تقاضا برای افزایش حقوق مصون هستند.
از طرفی به لطف وجود رایانش ابری و سایر فناوریهای جدید، شرایط تعمیر و نگهداری از این رباتهای هوشمند بسیار بهصرفه میباشد.به همین دلیل بسیاری از بانکها مشتاق به استفاده از هوش مصنوعی در دفاتر بانکی، مخصوصا دفاتر جلویی خود شدهاند، چراکه نسبت به کارمندان سریعتر، قابل اعتمادتر و در درازمدت ارزانتر هستند.
منظور از خدمات هوش مصنوعی در دفتر جلویی یا پیشین بانکها، مواردی از قبیل شناسایی و احراز هویت مشتری، شبیهسازی کارمندان زنده از طریق رباتهای چت و دستیاران صوتی، ایجاد روابط قوی با مشتریان و ارائه راهحلها و توصیههای شخصی است.
شناسایی و احراز هویت مشتریان:
پیش از این اکثر ما تجربه انجام برخی از فعالیتها از طریق اثر انگشت خود را داشتهایم.حتی مقولهی احراز هویتهای بانکی، از طریق اثر انگشت نیز مسئله جدیدی نیست.اما استفاده از خصوصیات بیومتریک افراد، جهت شناسایی و احراز هویتهای بانکی به اینجا ختم نمیشود.شرکت نرمافزاری HOOYU با ارائه قدرت بیومتریک ناشی از هوش مصنوعی، قادر به تسهیل و تسریع روند ثبتنامهای بانکی میباشد.مشتریان بانکهای طرف قرارداد این نرمافزار قادرند تا تنها با اخذ یه یک تصویر سلفی از خود، حساب بانکی ایجاد کنند.این تصویر سلفی به صورت آنی با تصویر شناسایی موجود در مدارک دولتی معتبر مطابقت پیدا کرده و روند ثبت نام انجام میگردد.
چت بات ها و دستیاران صوتی:
نقش هوش مصنوعی در بانکداری الکترونیکی به گونهای پیش میرود که بتواند در هر زمان و مکانی، بهترین راهنمای مالی افراد باشد.چت بات ها و دستیاران صوتی قادرند تا بدون دخالت انسان، بسیاری از مسائل و سوالات بانکی افراد را حل کنند.همچنین این تکنولوژی به دنبال ارائه بهترین پیشنهادات مالی به مشتریان هستند.به این گونه که با بررسی دائم سابقه و وضعیت فعلی حساب افراد، در زمان مناسب، حتی اگر مشتری انتظارش را نداشته باشد، پیشنهادات سودمند مالی به وی ارائه دهند.
این نوع از شخصیسازی پیشنهادات و رفع ابهامات بانکی، به دنبال درک صحیح هوش مصنوعی از احوال و رفتار مشتریان صورت میپذیرد و هدف آن ایجاد رابطهای عمیق و پایدار با آنها است.این چتباتها قادرند تا با ارسال نوتیفیکیشن، توصیههای سرمایهگذاری شخصی برای هر فرد ارسال کند و آنها را در تصمیمگیری آگاهانه یاری نماید.
چت بات معروف:
شرکت Kasisto با ایجاد بستر گفتگوی مبتنی بر هوش مصنوعی، یکی از سردمداران در این زمینه است.بانکها از طریق این نرمافزار میتوانند به کاربران خود در پاسخ به سوالات پیچیده، نقل و انتقالات بینالمللی و سایر مسائل بانکی کمک کنند.این رباتهای گفتگو، احساسات و نگرانیهای مشتریان را از طریق صفحه چت احساس میکنند و میتوانند پاسخ شخصیسازی شده و مناسب هر فرد را ارائه دهد.به گفته محققان با کمک چت باتها سرعت پاسخگوییها تا چند برابر افزایش و هزینههای بانکی تا میلیونها دلار کاهش یافته است.
چت بات Ceba مثال موفق دیگری از کاربرد هوش مصنوعی در صنعت بانکداری است. این ربات قادر بوده است که در بانک مشترک المنافع استرالیا، برای حدود نیم میلیون مشتری، بیش از دویست مساله بانکی را حل کند.از پلتفرم هوش مصنوعی توسن تکنو، میتوان به عنوان نمونه موفق چت بات ایرانی نام برد. این ربات هوشمند شامل چتبات، احراز هویت از طریق تشخیص چهره و تشخیص گفتار و سایر برنامههای موفق میباشد.
برنامه های کاربردی تلفن همراه:
بنابراین همهروزه بانکها درحال ارتقاء شیوههای تعامل خود با مشتریان هستند، تا بهترین گزینهها را بر اساس نیازها و تمایلات آنها ارائه دهند.یکی از این شیوههای جدید تعاملی، استفاده از هوش مصنوعی در اپلیکیشهای بانکی تلفن همراه است.این روند مدرن باعث ارتقاء خودکارسازی و شخصیسازی فعالیتهای بانکی میشود. به عنوان مثال، رویال بانک کانادا اقدام به تولید نرمافزاری به نام Ciri، در تلفنهای اندروید کرده است.
این نرمافزار هوشمند تنها با شنیدن جملهای مانند: (سلام سیری، 30 دلار برای فلانی بفرست!) و احراز هویت از طریق تاچ آیدی، فعالیت مربوطه را انجام میدهد.همچنین این برنامهها با درک درست نوع و مکان فعالیتهای مالی افراد، در صورت وجود مورد مشکوک، عملیات را متوقف میسازد.براساس آمار، استفاده از هوش مصنوعی در بانکداری موبایلی باعث افزایش 66 درصدی سود بانکها، نسبت به مراجعه حضوری شده است.
کاهش مفاسد اقتصادی از طریق کاربرد هوش مصنوعی و بانکداری
استفاده از هوش مصنوعی در دفتر میانی بانکها مزایای بیشماری را فراهم میآورد.از آنجایی که هوش مصنوعی قابلیت بایگانی، تجزیه و تحلیل و نتیجهگیری از حجم بیشماری از اطلاعات را در ثانیه دارد، در اداره میانی بسیار پرکاربرد است.چراکه میتوانند در ظرف چند ثانیه، سابقه مالی مشتری، نوع فعالیت و زنجیره تراکنشهای سابق وی را بررسی کند و از بروز سواستفاده مالی جلوگیری نماید.استفاده از هوش مصنوعی در صنعت بانکداری بهمنظور ارزیابی ریسکها، شناسایی و جلوگیری از تقلبها، مبارزه با پولشویی و شناخت روابط مشتریان بسیار موفقتر از انسان عمل کرده است.
ارزیابی ریسکها:
الگوریتمهای هوش مصنوعی قادر به پیشبینی حالات مختلف آینده هستند. به این ترتیب که با تجزیه و تحلیل رفتارها و نتایج گذشته بانک، مشتری و بازار، میتواند وضعیت آینده را پیشبینی کند.به عنوان مثال برای کشف الگوی مبارزه با پولشویی، هوش مصنوعی از طریق قدرت یادگیری ماشین، اقدامات پنهان پولشویان را که ادعای قانونی بودن کارشان را دارند، شناسایی کرده و مانع از ضرر میلیونها دلاری بانکها میشوند.همچنین هوش مصنوعی در بانکداری الکترونیک میتواند شبیهسازیهای شکست را انجام دهد.
امروزه پلتفرم هوشمند Simudyne از طریق انجام تستهای شکست و تجزیه و تحلیل عواملی که در بازار واقعی و در مقیاسهای بزرگ، منجر به شکست میشوند را به بانکها گزارش دهند.به گفتهی مدیر اجرایی این پلتفرم، Simudyne قادر است به بانکداران فعال در حوزه سرمایهگذاری کمک کند تا متحمل tail risks یا حوادث کم احتمال و با تأثیرگذاری بالا نشوند.یکی دیگر از ریسکهایی که ممکن است گریبانگیر بانکها بشود، اعطای وام و اعتبار به مشتریان ورشکسته است.برنامههای مجهز به هوش مصنوعی، سابقه و میزان اعتبار مشتریان را با دقت بیشتری ارزیابی میکنند.هوش مصنوعی تراکنشهای مالی افراد را ردیابی و تجزیه و تحلیل مینماید تا خطرات مربوط به صدور وام بدون برگشت و یا کلاهبرداری را کم کند.
شناسایی و جلوگیری از تقلب:
بر طبق آمار، دزدی مجازی از کارتهای اعتباری، یکی از رایجترین انواع سرقت در سالهای اخیر بوده است.به همین دلیل نیز دانشمندان درصدد ارائه راهحلهای هوشمند، جهت جلوگیری از این امر برآمدند و حساسیت سیستم های مبتنی بر هوش مصنوعی را در برابر موقعیتهای مشکوک افزایش دادند.امروزه هوش مصنوعی در صنعت بانکداری در مواجهه با تراکش جدید به بررسی رفتار مشتری، موقعیت مکانی وی و تجزیه و تحلیل عادات مالی او میپردازد و در صورت تشخیص هرگونه فعالیت غیرعادی، مکانیزم امنیتی خود را ایجاد میکند.
ایجاد این مکانیزم امنیتی موجب افزایش اعتماد به بانکها، رقابت سالمتر درمیان آنها و بهبود پشتیبانی و رضایت مشتریان میشود.امروزه راهحلهای مبتنی بر هوش مصنوعی، تنها منجر کشف تقلب از سوی سودجویان نمیشود، بلکه میتواند برخی از فعالیتهای نژادپرستانه متصدیان بانک را نیز شناسایی کند.به عنوان مثال نرمافزار هوشمند ZestFinance، قادر است برخی از تعصبات نژادی را که منجر به انکار غیرقانونی اعتبار مشتری یا وام مسکن وی به دلیل تفاوت نژادیاش میشد را کاهش دهد.این نرم افزار توسط تیمی حرفهای به سرپرستی داگلاس مریل عضو سابق هئیت مدیره گوگل طراحی شده است.
مبارزه با پولشویی:
تقریبا تمام مواردی که تاکنون ذکر شدهاند تا حدودی قابلیت مبارزه با پولشویی را هم دارند. اما به طور اختصاصی، در کالیفرنیا آمریکا، یک بستر ضد پول شویی مبتنی بر هوش مصنوعی به نام AYASDI طراحی شده است.براساس تخمین سازمان ملل، همه ساله حداکثر ۲ تریلیون دلار، معادل پنج درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی، پول شویی میشود.وجود افراد سودجو، ایجاد خطاهای انسانی در تحقیقات، تعدد و پیچیدگی داده ها و دشواری بررسی آنها باعث شدهاند که مبارزه با پولشویی به روش سنتی به سختی و بسیار گران جلو برود.
بستر ضد پول شویی AYASDI از طریق غربالگری دادهها، شناسایی ناهنجاریهای مشکوک و سیستم هشدار پیشرفتهاش که به وسیله یادگیری ماشین آموخته است، موارد پولشویی را گزارش میدهد.
مشتری خود را بشناسید:
و اما یک قابلیت به نام شناخت مشتریان که توسط هوش مصنوعی فراگیر میشود، بسیار مفید واقع خواهد شد.این سیستم شناختی دارای یک مخزن اطلاعاتی تخصصی در پایگاه داده خود به نام بانک اطلاعاتی است که به شیوههای مختلف میتواند مورد استفاده قرار گیرد.برخی از این شیوهها شامل احراز هویتهای دقیقی است که مانع از تأمین بودجه تروریسم، قاچاق مواد مخدر و پولشویی میشوند.
این موارد تنها بخش کوچکی از موارد پرکاربرد هوش مصنوعی در بانکداری هستند. بدون شک عملکردهای این فناوری جدید بسیار فراتر از اینها خواهد بود.
نهاد های استفاده کننده از هوش مصنوعی در رایانش ابری
بانک آلمانی
بانک ملی ایران
جی پی مورگان
استرالیا بانک
سوئیس بانک
مرکزی بانک اروپا
بریتانیا بانک
نیوزیلند بانک
بین المللی بانک
بانک تجارت ایران
مزایای استفاده از هوش مصنوعی در بانکداری حرفه ای
استفاده از هوش مصنوعی در بانکداری حرفه ای می تواند به عنوان یک ابزار قدرتمند برای بهبود عملکرد و افزایش کارایی در این صنعت مهم مورد استفاده قرار گیرد. برخی از مزایا و فواید این استفاده عبارتاند از:
افزایش سرعت و دقت:
هوش مصنوعی میتواند در انجام فرآیندهای مختلف بانکداری بهبود قابل توجهی داشته باشد، از جمله پردازش تراکنشها، تشخیص تقلب، تحلیل دادهها و تصمیمگیری سریع.
کاهش خطاها:
با استفاده از هوش مصنوعی، میتوان خطاهای انسانی را کاهش داد و احتمال بروز خطا در فرآیندهای بانکداری را کاهش داد.
پیشبینی الگوها:
هوش مصنوعی میتواند الگوهای مختلف رفتاری و تغییرات در بازار را تشخیص دهد و به بانکها کمک کند تا تصمیمات خود را بر اساس این پیشبینیها بگیرند.
بهبود تجربه مشتری:
با استفاده از هوش مصنوعی، بانکها میتوانند خدمات بهتری ارائه دهند، مشتریان را بهتر شناسایی کنند و نیازهای آنها را بهبود بخشند.
کاهش هزینهها:
استفاده از هوش مصنوعی میتواند باعث کاهش هزینهها و بهینهسازی فرآیندهای بانکداری شود، که به تبدیل شدن به یک بانک موثرتر و سودآورتر کمک میکند.
با توجه به این مزایا، استفاده از هوش مصنوعی در بانکداری حرفهای دارای اهمیت بسیار زیادی است و میتواند بهبود قابل توجهی در عملکرد و عملکرد بانکها داشته باشد.
نرم افزارهای کاربردی هوش مصنوعی مناسب بانکداری حرفه ای
مدیریت ریسک:
این نرم افزارها با استفاده از الگوریتم های هوش مصنوعی می توانند الگوهای رفتاری خطرناک را شناسایی کنند و به بانک امکان پیش بینی و مدیریت ریسک های محتمل را بدهند.
تجزیه و تحلیل داده:
این نرم افزارها می توانند برای تجزیه و تحلیل داده های بزرگ بکار گرفته شوند و به بانک امکان ارائه پیشنهادات و روش های بهینه سازی عملکرد مالی را ارائه دهند.
تشخیص تقلب:
با استفاده از الگوریتم های هوش مصنوعی، این نرم افزارها می توانند الگوهای تقلب را شناسایی کرده و پرداخت های مشکوک را تحلیل کنند.
خدمات مشتری:
این نرم افزارها می توانند به بانک امکان ارائه خدمات مشتری بهبود یافته ای مانند چت بات، پیش برنامه ریزی و مشاوره مالی فراهم کنند.
مدیریت سرمایه:
این نرم افزارها می توانند با استفاده از الگوریتم های هوش مصنوعی به بانک کمک کنند تا بهینه سازی مدیریت سرمایه و سرمایه گذاری های آینده خود را بهبود بخشند.
پیش بینی رفتار مشتری:
این نرم افزارها می توانند الگوهای رفتاری مشتریان را تجزیه و تحلیل کنند و به بانک امکان پیش بینی نیازها و ترجیحات مشتریان را فراهم کنند.
سرویس ژوپیتر نوت بوک فردوسی
در حال حاضر شرکت رایانش ابری فردوسی با ارائه سرویس ژوپیتر لب با نازلترین قیمتها، گام بلندی در راستای پیشرفت هوش مصنوعی در ایران برداشته است. جهت استفاده کلیک نمایید:
نقش یادگیری ماشین در تشخیص تقلب و امنیت دادهها در بانکداری الکترونیکی چطوریه؟
هوش مصنوعی میتونه به مدیریت ریسک اعتباری کمک کنه؟