احتمالاً شما هم در چند وقت أخیر با تصاویری روبرو شدهاید که مرز بین واقعیت و خیال را جابهجا کردهاند؛ از تصاویری که شخصیتهای تاریخی را در دنیای مدرن نشان میدهند تا آثار هنری که در کسری از ثانیه خلق میشوند. این جهش بزرگ، مدیون ابزارهای هوش مصنوعی تصویرسازی است که به سرعت درحال تغییر دنیای محتوای دیجیتال، هنر و تبلیغات هستند. اما در میان این ابزارها، نام یک مدل اپنسورس بیشاز بقیه میدرخشد: Stable Diffusion.
قدرت این ابزار در این است که به هر کسی اجازه میدهد تا ایدههای ذهنی خود را تنها با نوشتن چند کلمه به تصویر بکشد. اما این قدرت رایگان، مسیری برای دستیابی دارد. هدف این مقاله، ارائه یک آموزش کامل برای نصب Stable Diffusion بهصورت گامبهگام و دقیق است. ما به شما نحوه نصب مدل Stable Diffusion را روی ویندوز (و سایر سیستمعاملها) آموزش میدهیم. همچنین نگاهی صادقانه به چالشهای این مسیر خواهیم داشت و در نهایت، روشی هوشمندانهتر و سریعتر را برای اجرای Stable Diffusion به شما معرفی خواهیم کرد.
فهرست مطالب
هوش مصنوعی Stable Diffusion چیست؟
Stable Diffusion یک مدل یادگیری عمیق است که متن توصیفی شما (که به آن Prompt میگویند) را به یک تصویر منحصربهفرد «ترجمه» میکند. این مدل برخلاف رقبای تجاری خود، بهصورت متنباز (Open-Source) منتشر شدهاست. این یعنی شما میتوانید آن را روی کامپیوتر شخصی خود دانلود و نصب کنید و بدون هیچ محدودیتی به خلق اثر بپردازید. هر ایده بهظاهر غیرممکنی هم که داشته باشید با نصب برنامه Stable Diffusion ممکن میشود.
این مدل همانطور که توسط کارشناسان در StableDiffusionTutorials.com توضیح داده شده، بهدلیل معماری منعطف و جامعه کاربری فعال خود، بهسرعت درحال پیشرفت است.
برای آشنایی عمیقتر با معماری فنی و امکانات شگفتانگیز این مدل، پیشنهاد میکنیم مقاله جامع ما درباره این هوش مصنوعی را مطالعه فرمایید.
نصب Stable Diffusion روی سیستم شخصی چه چالشهایی دارد؟
ایده راهاندازی Stable Diffusion روی سیستم شخصی بسیار وسوسهانگیز است: کنترل کامل، حریم خصوصی و بدون هزینه بهازای هر تصویر. اما بیایید واقعبین باشیم؛ مسیری که با وعده «نصب Stable Diffusion در یک دقیقه» شروع میشود، ممکن است به ساعتها عیبیابی و سردرگمی ختم شود. پس قبلاز اینکه آستینها را بالا بزنیم و وارد مراحل فنی شویم، بهتر است نگاهی صادقانه به چالشهای پیش رو بیندازیم.
این چالشها بهخصوص برای کاربرانی که دانش فنی کمتری دارند یا از سختافزار میانرده استفاده میکنند، میتوانند دلسردکننده باشند. در جدول زیر، موانع اصلی نصب Stable Diffusion روی کامپیوترهای معمولی را بررسی کردهایم.
چالش اصلی | توضیحات | تأثیر مستقیم روی شما |
---|---|---|
نیاز به سختافزار گران | برای اجرای Stable Diffusion به یک کارت گرافیک (GPU) با حداقل ۶ تا ۸ گیگابایت حافظه VRAM نیاز دارید. کارتهای ضعیفتر یا توانایی اجرا ندارند یا بسیار کند عمل میکنند. | هزینه بالای خرید یا ارتقای سختافزار؛ عدم امکان استفاده برای بسیاری از کاربران |
پیچیدگیهای نرمافزاری | نیازمند نسخه دقیقی از Python، ابزار Git، درایورهای بهروز و دهها وابستگی دیگر است. ناهماهنگی هریک از این موارد منجر به بروز خطا میشود. | صرف زمان زیاد برای یادگیری، نصب ابزارهای جانبی و عیبیابی خطاهای پیچیده |
حجم بالای فایلها | هر مدل اصلی (Checkpoint) که برای تولید سبکهای مختلف تصویر نیاز دارید، بین ۴ تا ۷ گیگابایت حجم دارد. نصب مدل Stable Diffusion به سرعت فضای هارد شما را پر میکند. | نیاز به فضای ذخیرهسازی بسیار بالا (ترجیحاً SSD) و مدیریت دائمی فایلها |
کند بودن و مصرف منابع | حتی درصورت نصب موفق، تولید یک تصویر باکیفیت میتواند دقایق طولانی زمان ببرد و در حین کار، ۱۰۰٪ منابع کامپیوتر شما را اشغال کند. | عدم امکان استفاده از کامپیوتر برای کارهای دیگر حین تولید تصویر و فرسایش سختافزار |
آموزش نصب Stable Diffusion (با رابط AUTOMATIC1111)
حالا که با چالشهای احتمالی آشنا شدیم، وقت آن است که وارد میدان عمل شویم. در این راهنما، ما از محبوبترین و قدرتمندترین رابط کاربری یعنی AUTOMATIC1111 برای آموزش نصب Stable Diffusion استفاده میکنیم که امکانات بینظیری برای کنترل و اجرای این مولد تصویر در اختیار شما قرار میدهد.
فرآیند کلی نصب Stable Diffusion شامل دو بخش اصلی است: ابتدا ابزارهای پیشنیاز را آمادهسازی میکنیم و سپس به سراغ نصب خود برنامه میرویم.
بخش اول: آمادهسازی بستر (نصب پیشنیازها)
قبلاز دانلود برنامه اصلی، باید مطمئن شویم که کامپیوتر ما بستری مناسب برای اجرای آن دارد. این دو ابزار، ستونهای اصلی برای راهاندازی Stable Diffusion هستند.
۱- نصب Python (دقیقاً نسخه 3.10.6)
پایتون زبان برنامهنویسی است که Stable Diffusion با آن نوشته شدهاست. نکته حیاتی در این مرحله از نصب Stable Diffusion، نصب دقیقاً نسخه 3.10.6 پایتون است. استفاده از نسخههای جدیدتر یا قدیمیتر، تقریباً بهطورقطع در مراحل بعدی باعث بروز خطا خواهد شد.
- به صفحه رسمی دانلود پایتون نسخه 3.10.6 بروید و نصبکننده ویندوز (Windows installer) را دانلود کنید.
- فایل نصب را اجرا کنید. در همان پنجره اول، مهمترین کار این است که تیک گزینه Add Python 3.10 to PATH را در پایین صفحه بزنید. فراموش کردن این مرحله، رایجترین دلیل شکست در نصب است.
اگر برای نصب پایتون به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، میتوانید به مقاله راهنمای نصب پایتون ما مراجعه کنید.
۲- نصب Git برای دریافت فایلها
Git ابزاری استاندارد برای مدیریت و دانلود سورسکد از اینترنت است. ما برای دریافت فایلهای رابط کاربری AUTOMATIC1111 به آن نیاز داریم.
- به وبسایت رسمی Git-scm.com بروید و نسخه متناسب با سیستمعامل خود را دانلود کنید.
- فایل نصب را اجرا کنید. مراحل نصب Git ممکن است کمی گیجکننده بهنظر برسد، اما شما نیازی به تغییر تنظیمات پیشفرض ندارید. کافی است در تمام مراحل روی دکمه Next کلیک کنید تا نصب به پایان برسد.
برای درک بهتر کاربرد ابزار قدرتمند گیت، مطالعه مقاله زیر را پیشنهاد میکنیم. در آنجا با توضیح گیتهاب، درباره این ابزار نیز صحبت کردهایم.
بخش دوم: مراحل نصب Stable Diffusion (رابط کاربری)
اکنون که بستر کار آماده است و پیشنیازها نصب شدهاند، به سراغ نصب هسته اصلی برنامه، یعنی رابط کاربری AUTOMATIC1111 میرویم. این فرایند شامل چهار مرحله کلیدی است.
۱- دانلود مخزن (Clone) رابط کاربری
در این مرحله، ما فایلهای اصلی رابط کاربری را از مخزن گیتهاب آن دانلود میکنیم.
- یک پوشه با نام ساده و انگلیسی در درایوی که فضای کافی دارد ایجاد کنید. برای مثال: D:\StableDiffusion
- وارد این پوشه شوید. در فضای خالی پوشه، راستکلیک کنید و گزینه Open in Terminal یا Git Bash Here را انتخاب کنید.
- یک پنجره خط فرمان باز میشود. دستور زیر را به طور کامل کپی کرده و در این پنجره Paste کنید و سپس کلید Enter را بزنید:
git clone https://github.com/AUTOMATIC1111/stable-diffusion-webui.git
این دستور بهصورت خودکار تمام فایلهای برنامه را در یک پوشه جدید به نام stable-diffusion-webui دانلود میکند.
۲- دانلود مدل اصلی برای نصب Stable Diffusion
حالا باید «مغز» هوش مصنوعی را دانلود کنیم. به این فایلها «مدل» یا «Checkpoint» گفته میشود. اینها فایلهای بسیار حجیمی هستند (معمولاً بین ۴ تا ۷ گیگابایت).
- ما از مدل رسمی و محبوب v1-5-pruned-emaonly.safetensors استفاده میکنیم. آن را از این لینک در وبسایت Hugging Face دانلود کنید.
- مرحله حیاتی: پس از دانلود، فایل safetensors را باید دقیقاً در مسیر زیر قرار دهید:
[پوشهای که ساختید]\stable-diffusion-webui\models\Stable-diffusion
برای مثال: D:\StableDiffusion\stable-diffusion-webui\models\Stable-diffusion
۳- اجرای اولیه و نصب وابستگیها
اکنون زمان اجرای اولیه است. در این مرحله، برنامه بهصورت خودکار دهها فایل و کتابخانه دیگر را که برای کار کردن نیاز دارد از اینترنت دانلود و نصب میکند.
- به پوشه اصلی stable-diffusion-webui که در مرحله ۳ ایجاد شد بروید.
- فایلی به نام webui-user.bat را پیدا کرده و روی آن دو بار کلیک کنید تا اجرا شود.
- یک پنجره سیاه رنگ (Command Prompt) باز میشود و شروع به نمایش متنهای مختلف و دانلود فایلها میکند. این پنجره را تحت هیچ شرایطی نبندید.
توجه: این فرایند بسته به سرعت اینترنت شما ممکن است بین ۱۰ تا ۳۰ دقیقه (یا حتی بیشتر) طول بکشد و چندین گیگابایت دیتا دانلود خواهد کرد. صبور باشید و اجازه دهید کار خود را تا انتها انجام دهد.
۴- اجرای نهایی و باز کردن رابط کاربری در مرورگر
پس از اینکه فرایند طولانی نصب Stable Diffusion بههمراه وابستگیها به پایان رسید، کار تمام است! از این به بعد، برای هر بار اجرای Stable Diffusion کافی است مرحله قبل را تکرار کنید (فقط روی webui-user.bat کلیک کنید). اجرای بعدی بسیار سریعتر خواهد بود.
- پس از اجرای webui-user.bat، منتظر بمانید تا در خطوط پایانی پنجره، عبارتی شبیه به زیر را مشاهده کنید:
Running on local URL: http://127.0.0.1:7860
- این آدرس را کپی کنید و در نوار آدرس مرورگر خود (مانند کروم یا فایرفاکس) Paste کنید.
تبریک! شما با موفقیت فرایند نصب Stable Diffusion را به پایان رساندید و رابط کاربری قدرتمند آن اکنون در مقابل شماست.
راهنمای شروع سریع و عیبیابی نصب Stable Diffusion
اکنون که کار نصب هوش مصنوعی تصویرسازی روی سیستم شما انجامشده، زمان آن رسیده که جادوی آن را از نزدیک ببینید. در این بخش، ابتدا به شما نشان میدهیم که چطور در کمتر از یک دقیقه اولین تصویر خود را خلق کنید و سپس به سراغ رایجترین خطاهایی میرویم که ممکن است در این مسیر با آنها روبرو شوید.
اولین تصویر خود را بسازید (چالش ۳۰ ثانیهای)
بیایید مستقیماً بهسراغ لذتبخشترین قسمت کار برویم. خلق اولین اثر هنری با هوش مصنوعی
- در رابط کاربری AUTOMATIC1111، مطمئن شوید که در تب اصلی، یعنی txt2img (متن به تصویر) قرار دارید.
- در کادر بزرگ بالای صفحه (کادر Prompt)، یک توصیف انگلیسی یا فارسی از تصویری که در ذهن دارید بنویسید. هرچه توصیف شما دقیقتر باشد نتیجه بهتر خواهد بود. میتوانید برای شروع، عبارت زیر را کپی و در کادر Paste کنید:
cinematic photo of a fox in a detective suit, sitting in a dark library, reading a book, detailed, 8k
- فعلاً کادر پایینی (Negative Prompt) را خالی بگذارید.
- روی دکمه بزرگ نارنجی رنگ Generate در سمت راست صفحه کلیک کنید.
صبر کنید تا پردازش تمام شود… و تمام! اولین تصویر شما آماده است.
عیبیابی نصب Stable Diffusion: وقتی کارها طبق برنامه پیش نمیرود
مسیر راهاندازی Stable Diffusion همیشه هموار نیست و بروز خطا، بهخصوص در اولین اجراها، کاملاً طبیعی است. به همین دلیل ما رایجترین خطاهای نصب Stable Diffusion و راهحلهای سریع آنها را در جدول زیر برای شما گردآوری کردهایم. بسیاری از این راهحلها نیازمند ویرایش فایل webui-user.bat و افزودن پارامتر به خط COMMANDLINE_ARGS هستند.
خطا (Error Message) | علت | راهحل سریع |
---|---|---|
CUDA out of memory | حافظه کارت گرافیک شما (VRAM) برای پردازش تصویر با این ابعاد کافی نیست. این رایجترین خطا است. | 1. رزولوشن تصویر (Width/Height) را کاهش دهید. 2. به خط COMMANDLINE_ARGS در فایل webui-user.bat، عبارت –medvram را اضافه کنید تا مصرف حافظه بهینه شود. |
ModuleNotFoundError | یکی از بستههای نرمافزاری پایتون به درستی نصب نشده یا نسخه پایتون شما اشتباه است. | 1. مطمئن شوید پایتون نسخه 3.10.6 را نصب کرده و تیک Add to PATH را زدهاید. <br> 2. پوشه venv را از مسیر stable-diffusion-webui حذف کرده و webui-user.bat را مجدداً اجرا کنید تا بستهها از نو نصب شوند. |
کند بودن شدید در تولید تصویر | سختافزار شما (مخصوصاً کارت گرافیک) برای پردازش سریع، قدرت کافی را ندارد. | 1. اگر کارت گرافیک شما از سری RTX انویدیا است، عبارت –xformers را به COMMANDLINE_ARGS اضافه کنید تا سرعت تاحدی افزایش یابد. 2. از تولید تصاویر با رزولوشن بسیار بالا خودداری کنید. |
خطای نصب gfpgan یا clip | معمولاً بهدلیل مشکل در ارتباط اینترنتی حین نصب اولیه یا وجود تحریمها رخ میدهد. | 1. از یک ابزار تغییر IP معتبر استفاده کنید و مجدداً webui-user.bat را اجرا کنید. <br> 2. فایلهای venv, tmp و repositories را حذف و اجازه دهید برنامه از نو همه چیز را دانلود کند. |
نصب Stable Diffusion روی سیستم یا سرور ابری؟ کدام بهتر است؟
اگر تا اینجای مسیر نصب برنامه Stable Diffusion را با ما همراه بودهاید به شما تبریک میگوییم. شما با چالشهای فنی نصب Stable Diffusion روبرو شدهاید، احتمالاً صدای فن کامپیوتر خود را در بالاترین حد شنیدهاید و طعم شیرین خلق اولین تصویر را چشیدهاید. شما اکنون یک دید واقعی از این فرایند دارید.
اما در دنیای تکنولوژی همیشه مسیری سریعتر، قدرتمندتر و بهینهتر برای رسیدن به نتایج حرفهای وجود دارد. پس بیایید نگاهی به رویکردی بیندازیم که متخصصان و هنرمندان برای پروژههای پرچالش خود انتخاب میکنند.
محدودیتهای نصب روی سیستم که شما را کلافه میکند
رضایت از یک نصب موفق، واقعی و لذتبخش است؛ اما این رضایت اغلب با مجموعهای از مصالحهها و محدودیتهای دائمی همراه است که میتواند خلاقیت و بهرهوری شما را بهشدت محدود کند. این موانع، همانهایی هستند که همیشه در پسزمینه شما را درگیر خود نگه میدارند:
- هزینه اولیه و استهلاک سختافزار: نیاز به کارتهای گرافیک گرانقیمت (مانند سری RTX 40) نیاز به سرمایهگذاری سنگین اولیه دارد که با گذشت زمان ارزش خود را از دست میدهد.
- قدرت و سرعت محدود: شما به توان کامپیوتر شخصی خود محدود هستید. تولید تصاویر باکیفیت و رزولوشن بالا همیشه کند خواهد بود و امکان استفاده از مدلهای پیچیدهتر و جدیدتر را از شما میگیرد.
- اشغال ۱۰۰٪ منابع سیستم: هنگام اجرای Stable Diffusion، کامپیوتر شما تقریباً بهطور کامل فلج میشود. دیگر نمیتوانید همزمان به کارهای دیگر خود برسید و باید منتظر بمانید تا رندر تمام شود.
- پیچیدگیهای بیپایان بهروزرسانی: دنیای هوش مصنوعی بهسرعت حرکت میکند. هر بهروزرسانی جدید در درایورها، کتابخانههای پایتون یا خود Stable Diffusion، این ریسک را دارد که کل نصب شما را خراب کند و شما را دوباره به چرخه عیبیابی برگرداند.
- دسترسی محدود: خلاقیت شما به یک دستگاه فیزیکی کوچک شدهاست. شما نمیتوانید از هر جایی و با هر دستگاهی به پروژه خود دسترسی داشته باشید.
معرفی سرور گرافیک ابری ابر فردوسی: راهاندازی در یک کلیک
حالا سناریوی دیگری را تصور کنید. سناریویی که در آن هیچکدام از محدودیتهای بالا وجود ندارد.
در این سناریو که واقعی هم هست، شما به قدرتمندترین پردازندههای گرافیکی جهان (مانند NVIDIA 4090) دسترسی دارید، بدون اینکه نیاز به پرداخت صدها میلیون تومان هزینه برای خرید آنها داشته باشید. در این سناریو، نصب Stable Diffusion و تمام پیشنیازهای آن، تنها با یک کلیک و در کمتر از دو دقیقه انجام میشود. کامپیوتر شخصی شما آزاد و رها باقی میماند تا به کارهای روزمره خود برسید و همزمان یک اَبَرکامپیوتر درحال جان بخشیدن به ایدههای شما است.
این سناریوی رویایی، دقیقاً همان چیزی است که ما در ابر فردوسی به آن سرور گرافیک ابری (Cloud GPU) میگوییم.
برای آشنایی بیشتر با سرور گرافیک ابری و قدرتهای آن، میتوانید به مقاله زیر مراجعه کنید.
این سرویس، یک پلتفرم کارا برای عبور از تمام موانع نصب روی سیستم است:
- قدرت نامحدود و آنی: به جای محدودیت به بینهایت قدرت دسترسی پیدا کنید و تصاویر را در چند ثانیه بهجای چند دقیقه تولید کنید.
- ازپیش آماده: دیگر نیازی به نگرانی درباره پایتون، گیت یا عیبیابی نیست. ما سرورهایی با برنامههای ازپیشنصبشده و بهینهسازیشده در اختیار شما قرار میدهیم.
- پرداخت به میزان مصرف: فقط به اندازه ساعاتی که از سرویس استفاده میکنید هزینه پرداخت کنید. این مدل بسیار بهصرفهتر از خرید یک سختافزار گرانقیمت است.
- آزادسازی کامپیوتر شخصی: کامپیوتر شما آزاد باقی میماند. با لپتاپ یا حتی یک سیستم قدیمی از قدرت یک اَبَرکامپیوتر استفاده کنید.
نصب Stable Diffusion: سخن پایانی ابر فردوسی
در پایان دو مسیر پیش روی شما قرار دارد. مسیر اول، مسیر چالشبرانگیز و آموزنده نصب Stable Diffusion روی سیستم شخصی است؛ مسیری که به شما کنترل کامل میدهد اما نیازمند دانش فنی، زمان و سختافزاری قدرتمند است. مسیر دوم، مسیر هوشمندانه و سریع سرور گرافیک ابری است؛ مسیری که تمام موانع را از پیش روی شما برمیدارد تا تمام تمرکز خود را بر روی مهمترین چیز بگذارید: خلاقیت.
انتخاب با شماست. ابزارها آمادهاند و تنها محدودیت، قدرت تخیل شماست. مسیر خود را انتخاب و خلق شگفتی را از همین امروز آغاز کنید.
سؤالات متداول درباره «نصب Stable Diffusion»
چطور برنامه Stable Diffusion را روی ویندوز نصب کنم؟
فرایند نصب شامل سه مرحله اصلی است: اول، نصب پیشنیازها یعنی پایتون نسخه 3.10.6 و Git. دوم، دانلود رابط کاربری AUTOMATIC1111 و مدل اصلی. سوم، اجرای فایل webui-user.bat برای نصب خودکار وابستگیها. در این مقاله تمامی این مراحل بهصورت گامبهگام و تصویری توضیح داده شدهاست.
آیا میتوانم Stable Diffusion را بدون کارت گرافیک (GPU) قوی اجرا کنم؟
خیر. برای اجرای Stable Diffusion بهصورت بهینه، داشتن یک کارت گرافیک NVIDIA با حداقل ۶ تا ۸ گیگابایت حافظه VRAM ضروری است. اگرچه روشهایی برای اجرا روی CPU یا کارتهای گرافیک ضعیفتر وجود دارد، اما فرایند تولید تصویر به قدری کند خواهد بود (دهها دقیقه برای یک تصویر) که عملاً غیرقابل استفادهاست.
آیا استفاده از Stable Diffusion رایگان است؟
بله، خود نرمافزار و مدلهای اصلی آن متنباز و رایگان هستند. اما «هزینه» اصلی، تهیه سختافزار قدرتمندی است که توانایی نصب Stable Diffusion و اجرای آن را داشته باشد. جایگزین این هزینه اولیه سنگین، استفاده از سرورهای گرافیک ابری است که در آنها فقط به میزان مصرف خود هزینه پرداخت میکنید.
چرا با خطای “CUDA out of memory” مواجه میشوم؟
این رایجترین خطا است و به این معناست که حافظه کارت گرافیک شما برای پردازش تصویری با ابعاد یا تنظیمات درخواستی شما کافی نیست. برای حل این مشکل، رزولوشن تصویر را کاهش دهید یا پارامترهای بهینهسازی حافظه مانند –medvram را به فایل اجرایی خود اضافه کنید.
آیا راه سادهتری برای نصب Stable Diffusion و استفاده از آن وجود دارد؟
بله. سادهترین و کارآمدترین راه، استفاده از سرورهای گرافیک ابری است. در این پلتفرم، شما تنها با یک کلیک به قدرتمندترین سختافزارها دسترسی پیدا میکنید و میتوانید با پیروی مراحل این مقاله از تمام پیچیدگیهای نصب Stable Diffusion و عیبیابی آن اجتناب کنید.
چطور میتوانم مدلها و سبکهای جدید به برنامه اضافه کنم؟
برای نصب مدل Stable Diffusion جدید، کافی است فایل مدل (که معمولاً پسوند .safetensors یا .ckpt دارد) را دانلود و آن را در پوشه models\Stable-diffusion در محل نصب برنامه خود کپی کنید. پساز این کار، برنامه را مجدداً راهاندازی کنید و از منوی بالای صفحه، مدل جدید را انتخاب کنید.