گروک (Grok) چیست؟ آشنایی با هوش مصنوعی یاغی ایلان ماسک!

چت‌باتی را درنظر بگیرید که برخلاف سایر مدل‌های ai، هنگام پاسخ دادن به سؤالات روحیه شوخ‌طبع و سرزنده‌ای دارد و البته گاهی هم سرکش است و اطلاعاتش را هم مستقیماً از نبض اخبار اینترنت، یعنی شبکه X (توییتر سابق) می‌گیرد. این دقیقاً همان تصویری است که ایلان ماسک می‌خواهد از جدیدترین ساخته‌اش، گروک (Grok) در ذهن ما بسازد.

اما آیا هوش مصنوعی گروک فقط یک کپی موفق از ChatGPT است یا واقعاً حرف جدیدی برای گفتن دارد؟ در این مقاله می‌خواهیم ببینم که هوش مصنوعی گروک چیست و چه توانایی‌هایی دارد و از همه مهم‌تر،  آیا به درد کار ما می‌خورد یا نه؟

هوش مصنوعی grok چیست؟

اگر بخواهیم یک تعریف سرراست ارائه دهیم، هوش مصنوعی گروک (Grok) یک چت‌بات محاوره‌ای است که توسط شرکت xAI به رهبری «ایلان ماسک» ساخته شده‌است. اما چیزی که گروک توییتر (اسمی که به‌خاطر ارتباط تنگاتنگش با این پلتفرم به آن می‌دهند) را از بقیه متمایز می‌کند سه ویژگی کلیدی است.

سه ویژگی گروک توییتر چیست؟

1. دسترسی زنده به پلتفرم X: برخلاف مدل‌هایی مثل ChatGPT که دانش‌شان تا تاریخ مشخصی محدود است، گروک می‌تواند اطلاعات را به‌صورت آنی از شبکه X بخواند و تحلیل کند. این یعنی شما می‌توانید داغ‌ترین بحث‌ها و اخبار روز را از او بپرسید.
2. شخصیت منحصربه‌فرد: گروک طوری طراحی‌شده که با لحنی طنزآمیز، کمی کنایه‌آمیز و بدون فیلترهای سفت‌وسخت سایر مدل‌ها به سؤالات پاسخ دهد؛ حتی سؤالاتی که بقیه چت‌بات‌ها از آن طفره می‌روند.
3. هدف از ساخت: هدف ایلان ماسک از ساخت آن، ایجاد یک «هوش مصنوعی حقیقت‌جو» بوده که در برابر سوگیری‌های سیاسی و فرهنگی مدل‌های رقیب بایستد.

پس وقتی می‌پرسیم گروک توییتر چیست؟ پاسخ درست، نسل جدیدی از چت‌بات‌ها است که می‌خواهند کمی باز بقیه سرکش‌تر و با آزادی‌عمل بیشتری باشد.

چرا به آن «گروک» می‌گویند؟

انتخاب نام “Grok” کاملاً عمدی بوده‌است. این کلمه اولین بار در رمان کلاسیک علمی-تخیلی «غریبه‌ای در سرزمین غربت» (Stranger in a Strange Land) نوشته رابرت هاین‌لاین به کار رفت. در این کتاب، “grok” یک کلمه مریخی به معنای «نوشیدن» است، اما مفهوم آن بسیار عمیق‌تر است.

همانطور که وب‌سایت Tom’s Guide توضیح می‌دهد، «گروک کردن» (to grok) به معنای فهمیدن یک موضوع در عمیق‌ترین سطح ممکن است؛ آن‌قدر عمیق که با آن یکی شوی و درک شهودی کاملی از آن پیدا کنی. این نام‌گذاری نشان می‌دهد که هدف هوش مصنوعی ایلان ماسک فراتر از پردازش اطلاعات و رسیدن به یک درک واقعی و بدون واسطه از جهان است.

قابلیت‌های کلیدی برنامه گروک چیست؟

تا اینجا فهمیدیم گروک چیست و چه فلسفه‌ای پشت آن قرار دارد. اما سؤال مهم‌تر این است: هوش مصنوعی گروک چه کاربردی داره؟ در عمل، چه چیزی این ابزار را از رقبای قدرتمندی مثل ChatGPT یا Gemini متمایز می‌کند؟ پاسخ در چند قابلیت کلیدی است که گروک را به ابزاری منحصربه‌فرد تبدیل کرده‌است.

۱- ادغام کامل با شبکه Anchor:

به نظر ما اگر بخواهیم بگوییم که برگ برنده و مهم‌ترین مزیت رقابتی گروک چیست؟ ادغام آن با شبکه x است. برخلاف بسیاری از مدل‌های هوش مصنوعی که دانش آن‌ها به داده‌های قدیمی‌تر محدود است، هوش مصنوعی گروک به لطف ادغام مستقیم با پلتفرم X (توییتر) به اطلاعات لحظه‌ای و بی‌درنگ دسترسی دارد.

این یعنی چه؟ یعنی می‌توانید از گروک در مورد یک رویداد ورزشی که همین حالا در حال برگزاری است، یک خبر فوری سیاسی یا بحث‌های داغی که در فضای مجازی شکل گرفته سؤال بپرسید و جوابی به‌روز دریافت کنید. این ویژگی، گروک توییتر را به یک ابزار تحقیقاتی قدرتمند برای تحلیل‌گران، خبرنگاران و هر کسی که نیاز به اطلاعات تازه دارد تبدیل می‌کند. همانطور که وب‌سایت Data Science Dojo اشاره می‌کند، این قابلیت «جریان بی‌وقفه‌ای از داده‌های روز را برای مدل فراهم می‌کند».

۲- چند حالت پاسخ‌دهی

یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های کار با برنامه گروک، امکان انتخاب بین چند حالت پاسخ‌دهی متفاوت است که می‌توانید آن‌ها در تنظیمات انتخاب کنید:

1. حالت رسمی (formal Mode): در این حالت grok پاسخ‌های دقیق، سرراست و مبتنی بر واقعیت ارائه می‌دهد. این حالت برای کارهای تحقیقاتی و گرفتن اطلاعات کاربردی ایدئال است.
2. حالت سقراطی (socratic mode): در این حالت مدل در نقش یک معلم فیلسوف مطرح می‌شود و به‌جای ارائه پاسخ‌های مستقیم، سؤالاتی از کاربر می‌پرسد تا او را به کشف بینش‌هایی که در موضوع وجود دارد راهنمایی کند.
3. حالت مختصر (consice mode): در این حالت خیلی سریع و کوتاه و با حداقل کلمات و بدون توضیحات اضافه پاسخ می‌دهد. 
4. حالت شخصی (custom): در این حالت شما می‌توانید خودتان نحوه پاسخ‌دهی را براساس نیازی که دارید شخصی‌سازی کنید. این ویژگی به کاربر اجازه می‌دهد تا لحن هوش مصنوعی را متناسب با نیازش تنظیم کند؛ قابلیتی که در کمتر ابزار مشابهی پیدا می‌شود.

۳- درک و تولید محتوای بصری

گروک دیگر فقط با کلمات کار نمی‌کند. با معرفی مدل‌های جدیدتر مانند Grok-3V و جدیدترین یعنی Grok-4، این هوش مصنوعی به یک ابزار چندوجهی (Multimodal) تبدیل شده‌است. یعنی می‌تواند محتوای بصری را نیز درک و پردازش کند. طبق گفته وب‌سایت Tom’s Guide، مدل جدید می‌تواند «نمودارها، اسناد و تصاویر را پردازش کرده و در مورد آن‌ها استدلال کند».

این قابلیت‌ها به همین‌جا محدود نمی‌شود و با ابزارهایی مثل Grok Imagine، امکان تولید و حتی ویرایش تصویر از طریق دستورات متنی نیز فراهم شده‌است. این توانایی‌ها گروک را به یک دستیار خلاق قدرتمند برای تولیدکنندگان محتوا و طراحان تبدیل می‌کند.

۴- یک دستیار برای برنامه‌نویسان

مانند سایر مدل‌های زبانی پیشرو، گروک نیز در زمینه تولید و اشکال‌زدایی کد توانایی‌های قابل‌توجهی دارد. توسعه‌دهندگان می‌توانند از آن برای نوشتن قطعه کد (Snippet)، توضیح کدهای پیچیده، پیدا کردن خطا (Debug) و ترجمه کد از یک زبان به زبان دیگر استفاده کنند. اگرچه این قابلیت در ابزارهای دیگر هم وجود دارد، اما ترکیب آن با دسترسی به بحث‌های روز برنامه‌نویسی در پلتفرم X، می‌تواند به گروک برای حل مشکلات جدید و نوظهور برتری دهد.

 ۵- حالت‌های شخصیتی شش‌گانه

گروک به ۶ حالت شخصیتی یعنی: Companion، Unhinged Comedian، Loyal Friend، Homework Helper، Grok “Doc”، و “Therapist” مجهز است. هر حالت برای هدف خاصی طراحی شده‌است، مثلاً Homework Helper برای کمک به تکالیف، Grok “Doc” برای اطلاعات پزشکی و “Therapist” برای مشاوره عاطفی. می‌توانید بر اساس نیازتان یکی را انتخاب کنید تا پاسخ‌ها و تعاملات مناسب‌تری دریافت کنید.

مقایسه گروک با ChatGPT و جمینای: کدام یک برای شما بهتر است؟

حالا که می‌دانیم هوش مصنوعی گروک چیست و چه کاربردی دارد، وقت آن است که آن را در میدان رقابت کنار دو غول دیگر این عرصه یعنی ChatGPT از OpenAI و جمینای (Gemini) از گوگل قرار دهیم. هر سه ابزارهای بسیار قدرتمندی هستند، اما با فلسفه‌ها و اهداف متفاوتی ساخته شده‌اند.

۱- تفاوت در منبع اطلاعات و به‌روز بودن

گروک با دسترسی زنده و مستقیم به پلتفرم X، اطلاعات آنی را تحلیل می‌کند. در مقابل، ChatGPT و جمینای (که می‌توانید در مقاله «جمینای چیست؟» بیشتر با آن آشنا شوید) دانش خود را بر اساس مجموعه داده‌های عظیمی که تا تاریخ مشخصی آموزش دیده‌اند به دست می‌آورند و برای اطلاعات روز، از قابلیت جستجوی وب استفاده می‌کنند.

تفاوت مهم گروک چیست؟ گروک در بطن یک شبکه اجتماعی زنده نفس می‌کشد اما دو رقیب دیگر، اطلاعات را از وب «واکشی» می‌کنند.

۲- تفاوت در شخصیت و فیلتر محتوا

ChatGPT و جمینای تلاش می‌کنند دستیارهایی مفید و ایمن باشند و به همین دلیل، فیلترهای محتوایی سخت‌گیرانه‌ای دارند تا از تولید محتوای مضر یا نامناسب جلوگیری کنند. اما هوش مصنوعی ایلان ماسک مسیر دیگری را انتخاب کرده است.

گروک با حداقل فیلتر و شخصیتی جسور به سؤالاتی پاسخ می‌دهد که رقبا از آن طفره می‌روند. البته این رویکرد یک شمشیر دولبه است. همان‌طور که منابعی مانند Vice اشاره کرده‌اند، این آزادی عمل گاهی می‌تواند به تولید یا مشروعیت‌بخشی به اطلاعات نادرست منجر شود. در نتیجه گروک قدرت بیشتری به کاربر می‌دهد، اما مسئولیت بیشتری را نیز بر دوش او می‌گذارد.

جدول مقایسه: تفاوت چت جی‌پی‌تی، جمینای و گروک چیست؟

ویژگی	گروک (xAI)	چت جی‌پی‌تی (OpenAI)	جمینای (Google)
منبع اصلی اطلاعات	دسترسی آنی و زنده به شبکه اجتماعی X	جستجوی وب (در نسخه‌های جدید)	دانش گسترده + جستجوی زنده در گوگل
شخصیت و لحن	طنزآمیز، جسور و کنایه‌آمیز (دارای Fun Mode)	رسمی، خلاق و آموزنده + امکان شخصی‌سازی	محاوره‌ای، مفید و یکپارچه با لحن گوگل
سانسور و محدودیت	بسیار کم و منعطف (ریسک اطلاعات نادرست)	فیلترهای محتوایی سخت‌گیرانه	فیلترهای متعادل برای حفظ ایمنی
یکپارچگی با پلتفرم‌ها	عمیقاً با پلتفرم X (توییتر) یکپارچه است	قابل اتصال به سرویس‌های مختلف از طریق API	عمیقاً با اکوسیستم گوگل (Workspace, Search) یکپارچه است
مورد استفاده ایدئال	تحقیق لحظه‌ای، تحلیل ترندهای شبکه‌های اجتماعی، طوفان فکری بدون محدودیت	تولید محتوای جامع، کدنویسی، آموزش، خلاصه‌سازی متون طولانی	دستیار هوشمند روزمره، برنامه‌ریزی، مدیریت ایمیل‌ها و اسناد، جستجوی پیشرفته

آموزش ثبت‌نام: چگونه از هوش مصنوعی گروک استفاده کنیم؟

حالا که فهمیدیم تفاوت‌های گروک چیست به بخش عملی ماجرا می‌رسیم. شاید از خودتان بپرسید: «خب، چطور می‌توانم کار با این ابزار را شروع کنم؟» خبر خوب این است که شروع کار با هوش مصنوعی گروک بسیار ساده‌تر از چیزی است که فکر می‌کنید.

آیا به اشتراک Premium نیاز دارم؟ (تفاوت دسترسی رایگان و پولی)

این اولین و مهم‌ترین سوال است. پاسخ کوتاه: بله، اگر استفاده شما خیلی حرفه‌ای و تجاری است شاید به خرید اشتراک super grok نیاز داشته باشید. اما در حالت رایگان هم می‌توانید به میزان خوبی از آن استفاده کنید. بااین‌حال، این دسترسی‌ها معمولاً با محدودیت‌هایی همراه است، مانند تعداد مشخصی پرسش در روز.

بنابراین، اگر می‌خواهید صرفاً بدانید اپ گروک چیست؟ می‌توانید با خیال راحت از حالت رایگان استفاده کنید. اما برای استفاده جدی و حرفه‌ای، تهیه اشتراک ضروری است.

راهنمای تصویری فعال‌سازی و شروع اولین گفتگو

اگر می‌خواهید بدانید راه فعال‌سازی و شروع به کار با گروک چیست؟ باید بگوییم که بسیار ساده است و کافی است مراحل زیر را دنبال کنید.

۱- به آدرس https://grok.com بروید و بر روی sign up در سمت راست کلیک کنید.

۲- می‌توانید یکی از اکانت‌های ایکس، گوگل یا اپل خودتان را انتخاب کنید و با آن به سیستم وارد شوید.

۳- پس‌از ورود فضای چت برای شما باز می‌شود و می‌توانید شروع به گفتگو کنید.

یک نکته مهم: منبعی در Dev.to اشاره می‌کند که ممکن است با اپلیکیشن‌های غیررسمی با نام گروک در فروشگاه‌های اپلیکیشن مواجه شوید. برای حفظ امنیت اطلاعاتتان، قویاً توصیه می‌کنیم که فقط ازطریق پلتفرم رسمی X (وب‌سایت یا اپلیکیشن اصلی که لینکش را گذاشتیم) از این هوش مصنوعی استفاده کنید.

چالش‌ها و محدودیت‌های گروک چیست؟

تا اینجا توضیح دادیم که قابلیت‌های جذاب هوش مصنوعی grok چیست و چطور می‌توان با آن شروع به کار کرد. اما هیچ ابزاری آن هم در بازار نوظهور AI بی‌نقص نیست. یک متخصص باید قبل‌از انتخاب هر ابزاری محدودیت‌های آن را به‌خوبی بشناسد؛ پس بیایید نگاهی به چالش‌ها و نقاط ضعف گروک بیندازیم.

توهم (Hallucination) و خطر اطلاعات نادرست

این چالش مختص گروک نیست و تقریباً تمام مدل‌های زبانی بزرگ (LLMs) با آن درگیر هستند. «توهم» یا Hallucination یعنی هوش مصنوعی با اعتمادبه‌نفس کامل، اطلاعاتی کاملاً غلط را به‌عنوان یک حقیقت مسلم بیان می‌کند! با اینکه گروک به داده‌های زنده دسترسی دارد، اما همچنان از این خطر مصون نیست و می‌تواند داده‌ها را اشتباه تفسیر کرده یا حتی داستان‌سرایی کند. به همین دلیل، اگر چیزی را از گروک گرفته‌اید و می‌خواهید به دیگران ارائه دهید، حتماً اطلاعات را مجدداً بررسی کنید.

جنجال‌ها: آیا گروک بیش از حد «بدون فیلتر» است؟

شخصیت «یاغی» و «بدون فیلتر» گروک، جذاب‌ترین و در عین حال، پرریسک‌ترین ویژگی آن است. همانطور که گزارشی در وب‌سایت Vice به‌تندی به آن اشاره می‌کند، این آزادی عمل می‌تواند به بستری برای ترویج اطلاعات نادرست و تئوری‌های توطئه تبدیل شود.

وقتی یک هوش مصنوعی برای پاسخ به سؤالات حساس «آموزش» نبیند، ممکن است پاسخ‌هایی تولید کند که مضر، جهت‌دار یا توهین‌آمیز باشند. این ویژگی، گروک را به ابزاری قدرتمند اما نیازمند به کاربرِ بسیار آگاه تبدیل می‌کند. شاید عبارت «گروک بتا چیست» نیز به همین دلیل همچنان مطرح باشد؛ چون این مدل حتی در ورژن ۴ نیز در مرحله‌ای از آزمون‌وخطا قرار دارد.

سوگیری‌های ناشی از داده‌های شبکه اجتماعی X

کیفیت یک مدل هوش مصنوعی، مستقیماً به کیفیت داده‌هایی که با آن آموزش دیده بستگی دارد. منبع اصلی دانش گروک، پلتفرم X است؛ پلتفرمی که با تمام مزایایش به داشتن فضای دوقطبی، اطلاعات جهت‌دار و گاهی اوقات گفتمان‌های سمّی نیز معروف است.

این یعنی هوش مصنوعی گروک تمام سوگیری‌ها، باورهای غلط و فرهنگ‌های خاص حاکم بر این شبکه اجتماعی را به ارث می‌برد. در نتیجه ممکن است دیدگاه‌های آن نماینده واقعیت کل جامعه نباشد، بلکه بازتابی از دیدگاه کاربران پُرسروصدای پلتفرم X باشد.

انحصار و هزینه: آیا گروک برای همه قابل‌دسترس است؟

برخلاف سایر مدل‌های AI، نسخه پولی گروک حتی از چت جی‌پی‌تی هم گران‌تر است و دسترسی به نسخه سوپر آن نیازمند حداقل ۳۰ دلار در ماه هزینه است. این موضوع به خودی خود دسترسی دانش‌آموزان، افراد کم‌بضاعت و کاربران کنجکاو را دشوار می‌کند.

علاوه‌بر این، همانطور که TechCrunch در گزارشی به مدل‌های قیمت‌گذاری آینده اشاره می‌کند، احتمالاً قدرتمندترین نسخه‌های هوش مصنوعی در آینده با هزینه‌های بسیار بالاتری عرضه خواهند شد. این مدل کسب‌وکار می‌تواند شکاف دیجیتال را عمیق‌تر کرده و بهترین ابزارهای هوش مصنوعی را به کالایی لوکس برای عده‌ای محدود تبدیل کند.

اگر به هوش مصنوعی علاقه دارید، قدم بعدی این است!

خواندن در مورد اینکه گروک چیست و… اولین قدم برای ورود به جهان شگفت‌انگیز هوش مصنوعی است. اما آیا تابه‌حال فکر کرده‌اید که موتور محرک این ابزارهای عجیب چیست؟ چگونه این مدل‌ها می‌توانند در چند ثانیه، حجم عظیمی از اطلاعات را پردازش و پاسخ‌هایی هوشمندانه تولید کنند؟

پاسخ این است که اجرا و آموزش مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی به قدرت محاسباتی فوق‌العاده‌ای نیاز دارد که از توان کامپیوترهای معمولی خارج است و در این‌جا ما با مفهومی مواجهیم با نام گرافیک ابری (Cloud GPU) که به زبان ساده یعنی شما به‌جای خرید سخت‌افزارهای گران‌قیمت، می‌توانید قدرتمندترین سرورهای گرافیکی جهان را به‌صورت آنلاین و به اندازه نیازتان اجاره کنید.

این فناوری همان چیزی است که به توسعه‌دهندگان، محققان و شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا بدون دغدغه زیرساخت، ایده‌های خود در زمینه هوش مصنوعی را به واقعیت تبدیل کنند.

و اگر شما هم جزو آن دسته از متخصصانی هستید که می‌خواهید آستین‌ها را بالا زده و پروژه هوش مصنوعی خودتان را کلید بزنید، می‌توانید از قدرت سرورهای گرافیکی ابری فردوسی استفاده کنید.

گروک چیست؟ سخن پایانی ابر فردوسی

پس از این بررسی جامع به سؤال اول برمی‌گردیم: گروک چیست؟ گروک یک حرکت انقلابی و نو در بازار هوش مصنوعی بود که به‌خاطر دسترسی زنده به اطلاعات و شخصیت متفاوت خود، بدون تعارف قواعد بازار را به چالش کشید. این ابزار برای همه افرادی که می‌خواهند به تازه‌ترین ترندها دسترسی داشته باشند ابزار ایدئالی است. اما این ویژگی وجه دیگری هم دارد. همانطور که دیدیم، ریسک اطلاعات نادرست، سوگیری‌های ذاتی و جنجال‌های مربوط به محتوای بدون فیلتر، بخش جدایی‌ناپذیر هویت گروک هستند.

در پایان، هوش مصنوعی گروک نه یک فرشته نجات است و نه یک هیولای غیرقابل‌کنترل. گروک یک ابزار تخصصی است و ارزش واقعی آن زمانی مشخص می‌شود که کاربری آگاه با شناخت کامل نقاط قوت و ضعفش از آن استفاده کند. گروک یک تجربه است؛ تجربه‌ای که شاید آینده تعامل ما با اطلاعات را بازتعریف کند.

سؤالات متداول درباره «گروک چیست»